ARANZADIHiriak eraikitzerakoan aurkitu izan dira ondare arkeologikoak zabor artean, gurea baino zibilizazio zaharragoaren aztarnak. Badakigu orain plaza bat dagoen tokian antzina hilerria zegoela, edo bainuetxeak edo antzezlekua. Nornahik daki arrastorik nimiñoena ezabatuta ere arbasoen ispirituak eraikin berrian segituko duela eta oparotasuna galaraziko duen betiereko malefizioa izanen dela.
Zabor artetik liburua eta arezko erlojua hartuta hegan ateratzen den aingerua da historia, memoria galtzen dugun aldiro egunak kontatzen dituen aingerua. Batzuetan ikasten dugu harri multzo batek orain milioi urteko balioa duela, oroimenak irauten duen bitartean errespetatzen dugu. Orduan gure handinahiaz jabetu eta beldurtu egiten gara, eta berriro ahaztuko dugula jakinda, geure buruetatik babesteko hesia eta zenturoia jartzen ditugu erlikiaren inguruan.
Marmolezko kuboak jasotzen diharduenak uste du obretan dagoen plaza dela harriaren zama jendeari erakusteko lekurik hoberena. Eraitsitako eraikina, botatako basoa edo suntsitutako mendia bezain eramangaitza da granitozko harria. Harria gainean duela irabazten duen zentimetro bakoitza jendea hunkitzeko egiten du, destino berekoak garela sentitzea nahi du. Kargarekin ikustearen oinazeak zamarenganako errukia piztea espero du, mineral guzti horienganako maitasuna.
Eta lehiaketariaren jarrerak erakusten du bere protesta entzun arte pisua igotzen segitzeko asmoa, kioskoaren ondoan, zuhaitzekin, apaindutako etxeen aurrean. Bere hitz traketsekin ez ote duen adieraziko eta lanari ekin dio. Plaza ilundu ondoren, hiria gizakiarentzat baso bilakatzen denean ere berak hor segituko du, iragana gogoan, hildakoen aldeko isilune eske.